PESEL to Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności (PESEL) – centralny zbiór danych prowadzony w Polsce przez ministra właściwego do spraw informatyzacji (do końca 2015 r. przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych) na mocy ustawy o ewidencji ludności. Rejestr służy do gromadzenia podstawowych informacji identyfikujących tożsamość i status administracyjno-prawny obywateli polskich oraz cudzoziemców zamieszkujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Mianem PESEL określa się również numer ewidencyjny osoby fizycznej wykorzystywany w tym rejestrze. Dostęp do tego systemu to marzenie każdego poszukującego rodziny. Niestety, dostęp ten jest mocno ograniczony i jego wykorzystanie jest możliwe jedynie na mocy prawa. Jakikolwiek niekontrolowany dostęp do systemu PESEL w celu poszukiwania kogokolwiek byłby bezprawny i zagrożony sankcjami karnymi. Na pocieszenie można dodać, że mając jedynie dane sprzed adopcji niczego w systemie PESEL nie znajdziemy, ponieważ tych danych tam nie ma - adopcja tworzy jakby nowego człowieka, który uzyskuje nowe dane, w tym nowy numer PESEL. Sześć pierwszych cyfr tego numeru to data urodzenia w układzie RRMMDD (rok, miesiąc, dzień), jednak tylko dla osób urodzonych w latach 1900 do 1999 jest on czytelny w sposób "naturalny".
Numeryczny zapis daty urodzenia przedstawiony jest bowiem w następującym porządku: dwie ostatnie cyfry roku, miesiąc i dzień. Jednak dla odróżnienia poszczególnych stuleci przyjęto następującą metodę kodowania:
- dla osób urodzonych w latach 1900 do 1999 – miesiąc zapisywany jest w sposób naturalny, tzn. dwucyfrowo od 01 do 12,
- dla osób urodzonych w innych latach niż 1900 – 1999 dodawane są do numeru miesiąca następujące wielkości:
- dla lat 1800-1899 – 80,
- dla lat 2000-2099 – 20,
- dla lat 2100-2199 – 40,
- dla lat 2200-2299 – 60.
Do systemu PESEL nie można ot tak sobie zajrzeć. Dostęp do niego mają określone instytucje i ich pracownicy. Każdy jednak może zajrzeć do swoich danych w systemie PESEL, jeśli ma profil zaufany na platformie ePUAP. Dostęp można uzyskać ze strony obywatel.gov.pl. W analogiczny sposób można pobrać dane z Rejestru Dowodów Osobistych.
System PESEL zawiera następujące dane:
- imiona,
- nazwisko,
- nazwisko rodowe,
- data i miejsce urodzenia,
- numer aktu urodzenia i dane urzędu,
- płeć,
- numer PESEL
- obywatelstwo,
- dane rodziców,
- dane małżonka,
- dane ślubu,
- dane adresowe,
- adresy zameldowania na pobyt stały i czasowy,
- daty wyjazdu poza granice RP trwające ponad 6 miesięcy,
- dane ostatnio wydanego dowodu osobistego,
- dane ostatnio wydanego paszportu.
Jak widać system PESEL zawiera wszystkie dane identyfikujące osobę oraz m.in. jej adres zamieszkania. Zatem jest to idealne narzędzie do zakończenia poszukiwań, w czasie kiedy mamy już dane identyfikujące poszukiwaną osobę. Z narzędzia tego nie można jednak w tym celu samodzielnie skorzystać. Może to dla nas zrobić MSWiA, a konkretnie Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Procedura jest opisana w dziale Druki (czytaj więcej...).
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że numer PESEL nie jest numerem przypisanym na całe życie i w pewnych, ściśle określonych sytuacjach może on ulec zmianie. Przypadki, kiedy możliwa jest zmiana numeru PESEL reguluje ciągle jeszcze obowiązująca Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Niewielkie zmiany w tej ustawie weszły w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. (czytaj więcej...).
